Xã Thanh Nghị: Tổ chức lễ hội Đền cửa Rừng Xuân Giáp Thìn và giải kéo co huyện Thanh Liêm năm 2024.

 

Dự có Đồng chí: Đỗ Lương Vinh – Phó Trưởng phòng quản lý TDTT Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Nam, Đồng chí: Trần Xuân Thành – Phó bí thư thường trực Huyện ủy; các đồng chí lãnh đạo các ban, ngành, đoàn thể của huyện, lãnh đạo Đảng ủy, UBND, Công chức Văn hóa các xã, thị trấn trên địa bàn huyện, các phóng viên báo đài của huyện, công ty Truyền thông và sự kiện KP - Media đã về dự và đưa tin buổi lễ.

Đại biểu xã Thanh Nghị có Đồng chí: Vũ Việt Chung – Bí thư Đảng ủy, đồng chí Dương Thế Hoan – Phó bí thư thường trực Đảng ủy – Chủ tịch HĐND xã, đồng chí: Lê Quý Hoạch – Phó bí thư – chủ tịch UBND xã, cùng các đồng chí trong Ban thường vụ, thường trực HĐND, lãnh đạo UBND, Trưởng các ngành, đoàn thể, cán bộ công chức xã, các đồng chí bí thư chi bộ, trưởng thôn trong toàn xã, các công ty, doanh nghiệp đóng trên địa bàn cùng đông đảo du khách thập phương và các tầng lớp nhân dân trong và ngoài xã.

Đặc biệt là sự có mặt của các đồng chí trưởng đoàn, huấn luyện viên, vận động viên của các đơn vị: Thanh Nghị, Thanh Tân, Thanh Hải, Thị trấn Tân Thanh, công ty xi măng Xuân Thành, Công ty Xi măng Hoàng Long, Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển Bắc Hà về tham dự giải kéo co huyện Thanh Liêm Năm 2024.

Bằng nhiều nguồn sử liệu khác nhau, bao gồm tài liệu chính sử như các sắc phong còn lưu giữ tại Đền cửa rừng chúng ta biết được Đền cửa rừng thôn Bồng Lạng xã Thanh Nghị là nơi dấy nghiệp của Tứ vị Đức Đại Vương, người xưa đã coi đây là vùng đất địa linh nhân kiệt sản sinh ra nhiều văn thần, võ tướng có công đánh giặc ngoại sâm và là đỉnh cao của nền văn minh Lĩnh Nam.

Theo cuốn Thần Tích, Thần Sắc Hà Nam (Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội), Đền Cửa Rừng, Bồng Lạng thờ tứ vị Đức Đại Vương: Quốc mẫu Hoàng Bà Sơn Tinh Công Chúa Thượng đẳng thần, Đệ Nhất Hảo Nương Thanh Y Công Chúa Trung đẳng thần, Đệ Nhị Liễu Nương Thanh Y Công Chúa trung đẳng thần, Quách Thị chúa linh thông đại vương Trung đẳng thần.

Tương truyền: Sơn Tinh công chúa vốn là do tinh hoa linh khí Trời Đất tích tạo nên và sinh ra vào ngày mùng hai tháng hai năm Canh Tý tại đỉnh núi Côn Mạo (giữa vùng Nam Sơn và Ái Châu, tương đương khoảng giữa vùng đồng bằng Bắc bộ và Thanh Hóa). Sơn Tinh công chúa dung nhan tựa Hằng Nga giáng thế, thông minh mẫn tiệp, học một biết mười, tinh thông thiên văn, địa lý, am tường binh pháp, điệu nghệ võ thuật, cung tên, tiếng tăm lừng lẫy khắp vùng. Cùng thời đó, ở trang Bồng Lạng (làng Bồng Lạng) có bà Nguyễn Thị Phương kết duyên cùng ông Đinh Văn Cao, người Xích Thổ, huyện An Hòa, phủ Thiên Quan (nay thuộc Nho Quan, Ninh Bình) sinh được song nữ, đặt tên là: Hảo Nương và Liễu Nương. Năm 14 tuổi, nghe danh tiếng và cảm phục tài nghệ của Sơn Tinh, hai nàng Hảo Nương, Liễu Nương xin phép cha mẹ đón Sơn Tinh về Bồng Lạng để được thụ giáo cầm, kỳ, thi, họa, võ nghệ, cung tên... Từ đó, hai chị em Hảo Nương, Liễu Nương trở thành tài giỏi, ý chí hơn người.

Năm Canh Tý 40, nghe tin Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa, cả ba nàng đồng lòng tìm về Hát Môn (nay thuộc Phúc Thọ, Hà Nội), tụ nghĩa dưới cờ, mưu cầu việc lớn. Hai Bà Trưng rất mực tin yêu, phong cho ba nàng là: Sơn Tinh Công chúa; Hảo Nương Thanh Y Công chúa; Liễu Nương Thanh Y Công chúa. Cùng thời gian đó, tại Bồng Lạng có một liệt nữ tên là Quách Thị chí khí hơn người, tập hợp được mấy trăm quân cũng đã kéo về xin gia nhập nghĩa quân. Hai Bà cả mừng, thường tin dùng cử bốn người đi đánh nhiều trận quan trọng và đều lập công lớn. Khởi nghĩa thắng lợi, Hai Bà xưng vương, lập đô ở Mê Linh, bốn vị nữ tướng tài Bồng Lạng trang đều được bổ nhiệm vào các chức vụ trọng yếu của triều đình, chung tay gánh vác, liệu lo việc nước.

Năm Nhâm Dần 42, Mã Viện kéo đại quân tái chiếm nước ta, sau nhiều trận chặn đánh địch không thành, Hai Bà lui về cố thủ ở Cấm Khê (thuộc Thạch Thất, Hà Nội ngày nay). Cả bốn dũng tướng Bồng Lạng trang luôn là những người thân cận, chiến đấu quên mình vì nghĩa lớn và đều liệt oanh ngã xuống vào ngày (mùng 1 tháng 11 âm lịch) năm Quý Mão 43. Nhân dân Bồng Lạng trang vô cùng thương tiếc, cảm phục đã thành tâm tìm thế đất đẹp nơi Cửa Rừng lập đền thờ để muôn đời hương khói ghi nhớ công ơn.

Thời Đinh Bộ Lĩnh đứng lên dẹp loạn 12 sứ quân (966- 968), một lần trên đường kéo đại binh từ Hoa Lư đi dẹp loạn khi qua nơi đền Cửa Rừng Bồng Lạng, vị tướng họ Đinh đã dừng chân cầu khấn oanh linh tứ vị đại vương âm phù cho mưu cầu thành công việc nghĩa. Quả như lời cầu khẩn, quân tướng Đinh Bộ Lĩnh đánh đâu thắng đó. Sau khi dẹp xong loạn 12 sứ quân và lên ngôi hoàng đế, không quên ân đức các vị thần nơi đền Cửa Rừng, Đinh Tiên Hoàng đã xuống chiếu ban sắc phong cho dân chúng Bồng Lạng trang muôn đời hương khói phụng thờ. Từ đó về sau, các triều đại phong kiến đều ban mỹ tự và sắc phong tôn vinh tứ vị Quốc Mẫu là Thượng đẳng thần và Trung đẳng thần. Đền Cửa Rừng qua nhiều đời được nhân dân Bồng Lạng cung kính chăm lo việc thờ phụng và quen gọi là "Đền Mẫu".

Theo lệ xưa cứ nhằm mùng hai tháng hai (ngày sinh Sơn Tinh công chúa) và mùng một tháng mười một (ngày mất của tứ vị Đức Quốc Mẫu), chức việc và dân chúng các phe giáp Bồng Lạng trang lại cắt cử công việc, nô nức tổ chức việc làng, vừa tỏ lòng thành kính ghi nhớ, tri ân công ơn tứ vị Đức Quốc Mẫu vừa động viên nhau giữ gìn nét đẹp truyền thống quê hương. Lệ làng định rằng: trước ngày chính hội, dân làng sửa soạn kiệu cống, cờ quạt, trống chiêng… sắp thành đội ngũ chỉnh tề trang nghiêm đi vào Đền Cửa Rừng thành kính tôn rước chân nhang tứ vị Đức Quốc Mẫu về nơi đình làng để con cháu xa gần cùng chiêm bái tế lễ.

Đình, Đền cửa Rừng Bồng Lạng đã được UBND tỉnh  công nhân là di tích lịch cấp tỉnh năm 2004. Lễ hội Đền Cửa Rừng trong đó có Lễ khai ấn Đức Quốc Mẫu tại thôn Bồng Lạng xã Thanh Nghị vào ngày 01/02 âm lịch hàng năm, sau khi rước chân nhang yên vị trên hương án chính giữa tiền đình, chức việc và các cụ cao niên thay mặt dân làng cúng lễ, ca ngợi ân đức, cầu khẩn tứ vị Quốc Mẫu độ trì cho quốc thái dân an, đất nước thái bình thịnh trị, che chở cho dân chúng mọi nhà bình yên, sung túc, mọi người chung hưởng lộc ấn, linh thần đạt lợi, bước vào năm mới dồi dào sức khỏe và bình an.

Ngày nay “Lễ khai ấn Đền cửa rừng" không chỉ mang giá trị văn hóa truyền thống, yếu tố tâm linh mà còn mang tính giáo dục lịch sử sâu sắc, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc ta, các tầng lớp nhân dân thể hiện tấm lòng thành kính tri ân công đức của các bậc tiền nhân, ghi nhớ công lao to lớn của Tứ vị Đức Quốc Mẫu trong việc giữ nước Lĩnh Nam dưới thời Hai Bà Trưng.