Tại xã Thanh Phong, đơn vị hiện đang dẫn đầu về kết quả thực hiện của huyện Thanh Liêm. Ghi nhận của phóng viên ở thời điểm tháng 6 năm 2023. Toàn bộ số mộ vô chủ đã được địa phương di chuyển về nơi tập trung gọn gàng, ngay ngắn, các ngôi mộ có chủ tiếp tục được người dân đăng ký thực hiện.
Trên nghĩa trang thôn Ba Làng, ông Nguyễn Tiến Vui năm nay đã ngoài 70 tuổi giới thiệu với chúng tôi các phần mộ mà gia đình vừa được chính quyền và các ban ngành đoàn thể hỗ trợ di chuyển về khu tập trung được ốp đá gọn gàng ngay ngắn. Ông cho biết, đợt này gia đình di chuyển tổng cộng 16 ngôi thì gia đình có 11 ngôi, 5 ngôi còn lại vô chủ nhưng nằm liền kề nên ông cũng nhận di chuyển luôn để họ về khu dành cho mộ vô chủ. Chia sẻ với chúng tôi lý do ông làm hộ các mộ phần vô chủ là bởi lẽ các ngôi này có từ lâu và nằm cạnh những người thân của ông. Họ cũng như người thân của mình, nhưng họ không ai chăm sóc nên ông cũng giúp họ một tay, cũng chỉ mất chút công như hàng xóm láng giềng lúc sống vậy, rồi đây người thân của ông được xum họp thì họ cũng được vui cùng những người hàng xóm mới trong khu của những người vô chủ, cũng đỡ quạnh, ông chia sẻ thêm. Tâm tư mình cũng muốn làm lâu rồi, nhưng nhiều cái khó. Giờ nhà nước bảo chuyển, mình chuyển luôn, hợp ý mình. Là người theo sát các bước thực hiện ở địa phương mình ông Nguyễn Văn Hưng bí thư chi bộ thôn Ba Làng cho biết, thôn Ba Làng là thôn có số mộ cần di chuyển nhiều nhất xã Thanh Phong, bà con chấp hành tốt, tiến độ thực hiện nhanh. Nếu hoàn tất thủ tục nhanh hơn nữa thì cả thôn đã hoàn thành vào mùa khô năm ngoái. Thôn này đến giờ phút này còn hai chi nữa thôi. Tất cả các ban ngành đoàn thể nó phải vào thực sự làm công tác tuyên truyền vận động. Theo như ngày xưa Bác Hồ nói không cái gì bằng cái đoàn kết. Những người đi tuyên truyền vận động là những người phải hiểu biết. Công tác dân vận quan trọng lắm, chủ yếu là người đi tuyên truyền, làm sao nó hợp lý. Nói nhưng không làm thì không bao giờ tuyên truyền được. Được biết, ngay sau khi được UBND huyện cho đi tham quan học tập kinh nghiệm tại huyện Kim Bảng trở về, tháng 7/2022 UBND xã đã lên kế hoạch và thành lập tổ công tác kiểm kê tài sản vật kiến trúc, vị trí mộ cần di chuyển trên địa bàn đồng thời phân công nhiệm vụ cho từng thành viên cụ thể. Theo đó, xác định thời gian thực hiện từ tháng 7/2022 phấn đấu đến tháng 12/2025 hoàn thành toàn bộ số mộ cần di chuyển. Riêng đối với các phần mộ vô chủ thực hiện di chuyển trong hai năm 2022-2023. Tính đến hết tháng 5/2023 toàn xã Thanh Phong đã di chuyển được trên 600 mộ. Trong đó 545 ngôi vô chủ, 60 ngôi có chủ. Tổng kinh phí hỗ trợ lên đến trên 2,4 tỷ đồng. Ông Nguyễn Văn Khương - Chủ tịch UBND xã cho rằng: Dân vận quan trọng nhất là công tác tổ chức triển khai, khi làm cán bộ xã phải luôn có mặt thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở chứ không làm bừa, làm ẩu được. Để cho dân hiểu, dân thông về chủ trương, kế hoạch của tỉnh, của huyện, các ban ngành cấp trên, đây là tình huống bắt buộc. Để cho bà con nhân dân, mọi người người ta nhìn vào, người ta thấy về vấn đề tâm linh chính quyền quan tâm chu đáo, thế cho nên người ta ủng hộ. Tất cả những ngôi mộ vô chủ giờ mình đưa về quy hoạch nơi tập trung mình xây cho người ta đàng hoàng, thì những dòng họ, những gia đình mất mộ người ta cảm thấy yên tâm.
Còn tại thị trấn Tân Thanh theo thống kê chưa đầy đủ toàn thị trấn có khoảng 1000 ngôi mộ nhỏ lẻ. Trong đó có khoảng 300 mộ thuộc diện cần di chuyển gấp. Theo kế hoạch thị trấn sẽ thực hiện theo lộ trình từ năm 2022 đến năm 2025. Chia thành 02 giai đoạn. Dự kiến mỗi năm di chuyển khoảng 25% số mộ cần di chuyển, ưu tiên các dự án đang đầu tư và chuẩn bị đầu tư. Để thực hiện kế hoạch đề ra, UBND thị trấn đã tích cực triển khai các khâu, các bước theo hướng dẫn của ngành chức năng. Bên cạnh đó đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động nhân dân đồng thuận cùng thực hiện. Ông Nguyễn Văn Toản - Chủ tịch UBND thị trấn Tân Thanh cho biết, di chuyển mồ mả nhỏ lẻ về khu tập trung để đảm bảo cảnh quan môi trường, cái thuận lợi là nhà nước có cơ chế hỗ trợ các hộ có mộ cần di chuyển nguồn kinh phí như các dự án nên người dân cũng yên tâm. Việc này liên quan đến yếu tố tâm linh nên nhiều gia đình, dòng họ cũng đang băn khoăn. Thêm vào đó nhiều ngôi mộ lâu đời liên quan đến nhiều người, nhiều thế hệ cần có thời gian bàn bạc, thống nhất. Trên cơ sở đó thị trấn cũng quyết tâm làm tốt công tác tuyên truyền vận động để nhân dân hiểu và chấp hành vào nơi an táng ổn định
Sau khi Nghị quyết số 21 của Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Nam về quy định chính sách hỗ trợ khuyến khích hỏa táng và di chuyển mồ mả riêng lẻ về nghĩa trang tập trung trên địa bàn tỉnh Hà Nam và Quyết định số 03 của UBND tỉnh Hà Nam v/v ban hành quy định chính sách hỗ trợ khuyến khích hỏa táng và di chuyển mồ mả riêng lẻ được ban hành. UBND huyện Thanh Liêm đã ban hành Kế hoạch di chuyển nghĩa trang và phần mộ riêng lẻ về nghĩa trang tập trung trên địa bàn huyện. Trong đó hướng tới mục tiêu đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các quy định về xây dựng và sử dụng nghĩa trang, vận động di chuyển các phần mộ riêng lẻ về nghĩa trang tập trung theo quy hoạch; tập trung di chuyển những phần mộ nhỏ lẻ nằm sát khu dân cư, ảnh hưởng đến mỹ quan, vệ sinh môi trường; Từng bước chỉnh trang, tạo cảnh quan, môi trường, sử dụng đất tiết kiệm, nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng đất đai trên địa bàn huyện; phát triển bền vững theo định hướng, tạo tiền đề để xây dựng huyện đạt tiêu chí đô thị loại IV và trở thành thị xã vào năm 2030. Để thực hiện được mục tiêu theo kế hoạch huyện chủ trương lấy cán bộ, đảng viên làm gương đi đầu trong thực hiện, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cơ sở; từng xã, thị trấn thực hiện nghiêm túc các quy định, đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch, tạo sự đồng thuận trong nhân dân. Thực hiện đúng cơ chế, chính sách theo quy định, không lợi dụng trục lợi cá nhân.Thời gian thực hiện bắt đầu từ tháng 8/2022 cho đến hết năm 2030. Riêng các phần mộ vô chủ nhỏ lẻ tổ chức di chuyển gọn trong hai năm 2022-2023. Phấn đấu trong các năm năm 2022-2023 mỗi đơn vị xã, thị trấn thực hiện di chuyển tối thiểu 15% số mộ cần di chuyển, tập trung di chuyển phần mộ vô chủ, mộ nhỏ lẻ sát khu dân cư, công trình công cộng...và đến năm 2030 cơ bản hoàn thành việc di chuyển các nghĩa trang nhỏ lẻ và các phần mộ riêng lẻ thuộc diện phải di chuyển về các nghĩa trang tập trung.
Qua tìm hiểu thực tế ở một số địa phương, ngay sau khi UBND huyện triển khai kế hoạch thì các xã thị trấn đã xây dựng kế hoạch cụ thể, lên phương án; thành lập tổ công tác gồm các thành phần như cán bộ địa chính, đại diện MTTQ, trưởng thôn cùng với hộ gia đình thực hiện kiểm kê, thống kê tổng hợp vật kiến trúc, phần mộ cần di chuyển, lập hồ sơ về vị trí, địa điểm, hình dạng. Tiếp đó là lập tờ trinh thẩm định, phê duyệt phương án hỗ trợ trình UBND huyện, công khai quyết định phê duyệt hỗ trợ và thông báo cho người dân, hướng dẫn người dân có đăng ký di chuyển nhận quyết định, ký biên bản và cam kết thực hiện di chuyển...
Được biết, đến thời điểm này huyện Thanh Liêm chưa có thống kê đầy đủ số mộ cần di chuyển về nơi tập trung. Tuy nhiên căn cứ vào chức năng nhiệm vụ , các ngành chức năng, các xã thị trấn tiếp tục phối hợp thực hiện việc kiểm đếm, hướng dẫn nhân dân hoàn thiện các thủ tục để thực hiện theo các khâu, các bước. Đến hết năm 2022 toàn huyện đã thực hiện di chuyển được 1434 mộ riêng lẻ về nơi tập trung với khoản kinh phí dự kiến hỗ trợ là gần 5,3 tỷ đồng, phần nhiều trong đó là mộ vô chủ. Phấn đấu hết năm 2023 sẽ di chuyển khoảng 2000 mộ nữa, số kinh phí dự kiến khoảng trên 9 tỷ đồng. Toàn bộ kinh phí này do tỉnh hỗ trợ. Theo ông Trịnh Xuân Quyết - Phó trưởng phòng Kinh Tế hạ tầng huyện cho biết: do làm tốt công tác tuyên truyền vận động nên người dân đã từng bước nâng cao nhận thức và đồng thuận cao. Tuy nhiên, hiện có một số khó khăn tồn tại. Trong đó nguồn kinh phí hỗ trợ cho bà con còn chậm, chưa kịp thời. Huyện ủy Thanh Liêm cũng đã ban hành chỉ thị về công tác quy hoạch cũng như thực hiện công tác quản lý, quy hoạch cũng như thực hiện di chuyển mồ mả nhỏ lẻ về nghĩa trang tập trung trong đó nhấn mạnh vào nội dung đảng viên phải là người thực hiện trước làm gương cho những đảng viên khác và cho quần chúng nhân dân, ưu tiên những cán bộ đảng viên lãnh đạo xã thị trấn trước. Khi người dân hiểu được ý nghĩa của chính sách này của Đảng và nhà nước thì người ta sẽ thay đổi tư duy, nhận thức
Có thể thấy rằng, công tác tuyên truyền vận động luôn phải đi trước một bước, là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, đòi hỏi phải có sự đổi mới, linh hoạt nhưng không kém phần khéo léo, mềm mỏng như một bước đi trước, mở đường, đặt nền móng tạo sự đồng thuận ủng hộ của nhân dân. Thêm vào đó, công tác di chuyển mồ mả chưa có tiền lệ ở Thanh Liêm, liên quan đến vấn đề tâm linh vì vậy để có được sự đồng thuận của người dân với các cấp các ngành không phải là điều dễ dàng. Thực tế cho thấy, ở đâu cả hệ thống chính trị vào cuộc, đặc biệt là làm tốt công tác dân vận - dân vận khéo thì việc gì cũng thành công. Sự chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm giữa các địa phương đi trước cũng là yếu tố quan trọng.
Một mùa khô nữa đang cận kề. Hy vọng với sự chuẩn bị chu đáo cùng với sự ủng hộ của thời tiết sẽ tạo ra yếu tố Thiên thời- địa lợi- nhân hòa để các địa phương trong huyện Thanh Liêm ra quân đồng loạt thực hiện thắng lợi kế hoạch đã đề ra. Tạo tiền đề để xây dựng huyện Thanh Liêm đạt tiêu chí đô thị loại IV và trở thành thị xã vào năm 2030./.
